Από τα απομακρυσμένα χωριά που αποκτούν κάλυψη 5G μέχρι τους ηλικιωμένους που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές πύλες υγείας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αλλάζει ριζικά την καθημερινότητα των Ευρωπαίων. Οι τρόποι με τους οποίους εργαζόμαστε, επικοινωνούμε και έχουμε πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες επαναπροσδιορίζονται μέσα από μια ενιαία στρατηγική, την Ψηφιακή Δεκαετία.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2021 με στόχο την ψηφιακή κυριαρχία της Ευρώπης έως το 2030, στηριζόμενο σε τέσσερις πυλώνες: ψηφιακές υποδομές, ψηφιακές δεξιότητες, ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες και ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων. Με το 2025 να αποτελεί ενδιάμεσο ορόσημο, αξίζει να εξετάσουμε πού βρισκόμαστε σήμερα, αξιοποιώντας τα πιο πρόσφατα ανοικτά δεδομένα της ΕΕ.

Ψηφιακές υποδομές: η βάση της συμμετοχής όλων

Η πρόσβαση σε γρήγορο και αξιόπιστο διαδίκτυο αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή κάθε πολίτη στη σύγχρονη κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, η Ψηφιακή Δεκαετία έθεσε τρεις βασικούς στόχους:

• Κάλυψη με δίκτυα gigabit για όλα τα νοικοκυριά μέχρι το 2030.
• Διάδοση του FTTP (οπτική ίνα μέχρι το σπίτι).
• Πλήρης κάλυψη 5G σε όλες τις κατοικημένες περιοχές.

Τα στοιχεία δείχνουν θετική πορεία: το 2023 η κάλυψη 5G είχε φτάσει στο 89,3% των κατοικημένων περιοχών και αναμένεται να επιτευχθεί πλήρης κάλυψη πριν από το 2030. Η συνδεσιμότητα gigabit έχει φτάσει στο 78,8% των νοικοκυριών, ενώ η οπτική ίνα αυξάνεται γρήγορα, αλλά εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του στόχου.

Η συνέχιση των επενδύσεων είναι κρίσιμη, ειδικά για την επέκταση της οπτικής ίνας. Μόνο έτσι μπορούν οι αγροτικές περιοχές να επωφεληθούν ισότιμα από την ψηφιακή μετάβαση, μειώνοντας τις ανισότητες σε σχέση με τα αστικά κέντρα.

Ψηφιακές δεξιότητες: το μεγάλο στοίχημα

Η πρόσβαση στο διαδίκτυο δεν αρκεί αν οι πολίτες δεν διαθέτουν τις δεξιότητες για να αξιοποιήσουν τα ψηφιακά εργαλεία. Η ΕΕ έχει θέσει τον στόχο 80% των πολιτών ηλικίας 16–74 ετών να διαθέτουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030. Ωστόσο, το 2023 μόλις 55,6% πληρούσε αυτό το κριτήριο, αφήνοντας μια διαφορά σχεδόν 25 ποσοστιαίων μονάδων από τον στόχο.

Μια ακόμη πρόκληση αφορά την ανάπτυξη ειδικών ψηφιακών δεξιοτήτων. Σήμερα εργάζονται περίπου 9,8 εκατομμύρια επαγγελματίες ΤΠΕ στην ΕΕ, ενώ οι προβλέψεις δείχνουν μόλις 12,2 εκατομμύρια έως το 2030, έναντι του στόχου των 20 εκατομμυρίων.

Η αργή πρόοδος σε αυτόν τον τομέα ενέχει τον κίνδυνο να αποκλειστεί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, με άμεσες συνέπειες στην απασχόληση, στην πρόσβαση σε υπηρεσίες και στη συμμετοχή στην κοινωνία.

Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες: πιο ώριμες αλλά με προκλήσεις

Οι πολίτες αλληλεπιδρούν με το κράτος μέσα από καθημερινές υπηρεσίες, όπως η υποβολή φορολογικών δηλώσεων ή η πρόσβαση σε παροχές υγείας. Ο στόχος της Ψηφιακής Δεκαετίας είναι η πλήρης ψηφιοποίηση των βασικών διοικητικών διαδικασιών έως το 2030.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις προηγούνται αυτών προς τους πολίτες (85,4 έναντι 79,4 μονάδων το 2023). Και οι δύο κατηγορίες όμως εκτιμάται ότι θα πλησιάσουν, αλλά δεν θα φτάσουν πλήρως, τον στόχο έως το 2030.

Ιδιαίτερη πρόοδος καταγράφεται στον τομέα της υγείας: η πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς ιατρικούς φακέλους βρίσκεται ήδη στο 79% και αναμένεται να επιτύχει τον στόχο πολύ πριν από το 2030.

Παρά την πρόοδο, παραμένει απαραίτητη η ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ των κρατών-μελών, ώστε όλοι οι πολίτες να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες.

Συμπέρασμα

Στο μέσο της Ψηφιακής Δεκαετίας, η πρόοδος είναι μετρήσιμη, και τα ανοικτά δεδομένα προσφέρουν τη διαφάνεια που χρειάζεται για ακριβή αξιολόγηση.

Οι υποδομές και οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες σημειώνουν σημαντική πρόοδο, ενώ ο τομέας της υγείας αναδεικνύεται σε πρωταθλητή. Ωστόσο, οι ψηφιακές δεξιότητες παραμένουν το πιο αδύναμο σημείο, με τον κίνδυνο να υπονομεύσουν τα οφέλη που έχουν ήδη επιτευχθεί στους άλλους πυλώνες.

Για να επιτευχθεί ο στόχος του 2030, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές και επενδύσεις που θα κλείσουν τα μεγαλύτερα κενά. Το θετικό είναι ότι τα δεδομένα αυτά είναι ανοιχτά και προσβάσιμα σε όλους, καθιστώντας την ψηφιακή μετάβαση όχι μόνο ορατή, αλλά και υπόθεση κοινής ευθύνης.

Πηγή: https://data.europa.eu/en/publications/datastories/delivering-digital-decade-are-we-track