Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την ραγδαία ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων, αλλά και του συνόλου των δραστηριοτήτων της κοινωνίας. Στη νέα αυτή πραγματικότητα της ζήτησης για απρόσκοπτη και εξατομικευμένη υπηρεσία, η διαχείριση της ψηφιακής ταυτότητας και των προσωπικών δεδομένων έχουν αναγνωριστεί ως βασικοί παράγοντες με καταλυτικά χαρακτηριστικά και οι παραδοσιακές προσεγγίσεις κεντρικής διαχείρισης ταυτότητας πλέον δεν επαρκούν. Νέες προσεγγίσεις απαιτούνται, που θα παρέχουν καλύτερη συνολική χρηστικότητα και διαλειτουργικότητα, καθώς και δυνητικά καλύτερο έλεγχο των δεδομένων ταυτότητας.

Τα τελευταία χρόνια, η τεχνολογία η οποία φαίνεται να κυριαρχεί ως η καλύτερη λύση στην διαχείριση ταυτότητας είναι τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια ταυτότητας για κινητά τηλέφωνα. Τα πορτοφόλια ταυτότητας είναι εφαρμογές που εκτελούνται σε ένα έξυπνο τηλέφωνο δίνοντας στον ιδιοκτήτη της συσκευής τη δυνατότητα ελέγχου των ψηφιακών ταυτοτήτων του και της ανταλλαγής διαπιστευτηρίων με ψηφιακές υπηρεσίες, όταν αυτό απαιτείται. Η τεχνολογική αυτή προσέγγιση έχει τραβήξει το ενδιαφέρον τόσο τεχνολογικών κολοσσών, όπως η Apple και η Google, όσο και κυβερνήσεων, μη κερδοσκοπικών οργανισμών και κοινοτήτων. Μάλιστα το επίπεδο του ανταγωνισμού για το ποιος θα κυριαρχήσει στην νέα αυτή αγορά είναι τόσο υψηλό που παρομοιάζεται με τους περιβόητους πολέμους των προγραμμάτων περιήγησης.

Όμως ο πόλεμος των πορτοφολιών δεν είναι απλά μια διαμάχη τεχνικών χαρακτηριστικών μεταξύ εφαρμογών. Στην πραγματικότητα είναι ένας πόλεμος μεταξύ οικοσυστημάτων, πόλεμος μεταξύ πλατφορμων οι οποίες φιλοδοξούν να προσφέρουν κατά αποκλειστικότητα ψηφιακές υπηρεσίες στους τελικούς χρήστες. Η έκβαση αυτού του πολέμου αναμένεται να επηρεάσει θεμελιωδώς τον τρόπο διαχείρισης των ψηφιακών μας ταυτοτήτων, αλλά και το μελλοντικό τοπίο για όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες.

Σήμερα, τα πορτοφόλια ταυτότητας μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες:

• Πορτοφόλια από κολοσσούς της BigTech. Οι πλατφόρμες για κινητά, όπως η Apple και η Google, επεκτείνουν τις δυνατότητες της πλατφόρμας τους με πορτοφόλια ταυτότητας. Σήμερα η Apple πρωτοπορεί με το πορτοφόλι της Apple Wallet, το οποίο υποστηρίζει τόσο πληρωμές (Apple Pay) όσο και την αποθήκευση και παρουσίαση αδειών οδήγησης, οι οποίες χρησιμοποιούνται αντί για ταυτότητα στις ΗΠΑ. Πρακτικά, το Apple Pay είναι η πύλη στο οικοσύστημα του Apple Wallet, το οποίο χτίζει πάνω στις υπηρεσίες της Apple για να υποστηρίξει μεγάλη ποικιλία συναλλαγών μεταξύ πελατών και εμπόρων.
• Πορτοφόλια που υποστηρίζονται από κυβερνήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της πρόσφατα αναγνώρισαν τη δύναμη των πορτοφολιών ταυτότητας και προχωρούν στη αναθεώρηση της σχετικής με την ψηφιακή ταυτότητα νομοθεσίας. Η πρώτη έκδοση του κανονισμού για τις ψηφιακές ταυτότητας eIDAS, από το 2014, είναι καθολικά αποδεκτό ότι απέτυχε καθώς βασίστηκε σε (ομοσπονδιακούς) εθνικούς κόμβους διαχείρισης ταυτότητας και εστίασε αποκλειστικά στον δημόσιο τομέα. Αντίθετα, η νέα αναθεωρημένη πρωτοβουλία, eIDAS 2.0, εισάγει τα ευρωπαϊκά πορτοφόλια ψηφιακής ταυτότητας EUDI, τα οποία φιλοδοξούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του πλαισίου ελέγχου ταυτότητας έχοντας ως βασικό και δηλωμένο στόχο την προστασία της ιδιωτικότητας των πολιτών και την ενίσχυση της αξιοπιστίας στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
• Πορτοφόλια ανεξάρτητους παρόχους. Τα πορτοφόλια αυτά βασίζονται και επικεντρώνονται στην ανάπτυξη ανοιχτών προτύπων και πολλά από αυτά υποστηρίζονται από μη-κερδοσκοπικά ιδρύματα, όπως το Trust over IP Foundation, το Hyperledger Foundation, το MyData Global ή το Open Wallet Foundation. Μεταξύ των ανεξάρτητων παρόχων υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάδειξη λύσεων συμβατών με το πλαίσιο του ευρωπαϊκού πορτοφολιού EUDI.

Πηγές:

EU Digital (EUDI) Wallet:

• https://ec.europa.eu/newsroom/dae/redirection/document/76618
• https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/european-digital-identity-architecture-and-reference-framework-outline

• Trust over IP Foundation: https://trustoverip.org/
• Hyperledger Foundation: https://www.hyperledger.org/
• MyData Global Foundation: https://www.mydata.org/
• Open Wallet Foundation: https://openwallet.foundation/