Σε μια σημαντική κίνηση που αποσκοπεί στην προώθηση του θεμιτού ανταγωνισμού και τη διασφάλιση του ανοίγματος των ζωτικών ψηφιακών υπηρεσιών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε έξι τεχνολογικούς κολοσσούς ως «φύλακες των πυλών» (gatekeepers) σύμφωνα με την Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA). Αυτή η απόφαση-ορόσημο σηματοδοτεί την πρώτη φορά που εφαρμόζεται η DMA και έχει σημαντικές επιπτώσεις για το μέλλον των ψηφιακών αγορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Πράξη για τις ψηφιακές αγορές: Σύντομη επισκόπηση
Η Πράξη για τις ψηφιακές αγορές, που ισχύει από τον Νοέμβριο του 2022 και εφαρμόζεται από τον Μάιο του 2023, είναι ένα ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο που έχει σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτουν οι ψηφιακοί φύλακες. Οι gatekeepers, όπως ορίζονται από την DMA, είναι μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες που λειτουργούν ως κρίσιμοι διαμεσολαβητές μεταξύ των επιχειρηματικών χρηστών και των καταναλωτών, ασκώντας δυνητικά σημαντική εξουσία στην ψηφιακή οικονομία.
Σύμφωνα με την DMA, οι εταιρείες που παρέχουν τουλάχιστον μία από τις δέκα βασικές υπηρεσίες της πλατφόρμας θεωρείται ότι είναι gatekeepers εάν πληρούν συγκεκριμένα ποσοτικά κριτήρια, τα οποία περιλαμβάνουν τον ετήσιο κύκλο εργασιών, τον αριθμό των ενεργών τελικών χρηστών και των επιχειρηματικών χρηστών στην ΕΕ. Αυτές οι βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών δραστηριοτήτων, όπως καταστήματα εφαρμογών, μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο, υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης και άλλα.
Ο ορισμός των ψηφιακών φυλάκων
Σε μια καίρια εξέλιξη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε έξι τεχνολογικούς κολοσσούς ως gatekeepers:
- Alphabet
- Amazon
- Apple
- ByteDance
- Meta
- Microsoft
Αυτές οι εταιρείες έχουν χαρακτηριστεί ως gatekeepers λόγω του καθοριστικού τους ρόλου στην παροχή βασικών υπηρεσιών πλατφόρμας που χρησιμεύουν ως κρίσιμες πύλες μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών. Η DMA εξουσιοδοτεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί σε αυτούς τους χαρακτηρισμούς και η σημερινή απόφαση ακολουθεί μια σχολαστική διαδικασία εξέτασης 45 ημερών.
22 βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας
Συνολικά, 22 βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας που παρέχονται από αυτούς τους φύλακες έχουν οριστεί στο πλαίσιο της DMA. Οι υπηρεσίες αυτές αποτελούν την καρδιά της ψηφιακής οικονομίας και η DMA αποσκοπεί στη διασφάλιση της δίκαιης πρόσβασης και του ανταγωνισμού στους τομείς αυτούς. Οι gatekeepers έχουν προθεσμία έξι μηνών για να εξασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της DMA για κάθε μία από τις καθορισμένες βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας.
Προκλήσεις από τη Microsoft και την Apple
Η Microsoft και η Apple εξέφρασαν αντιρρήσεις για τον ορισμό ορισμένων από τις υπηρεσίες της βασικής τους πλατφόρμας ως πύλες. Συγκεκριμένα, τα Bing, Edge και Microsoft Advertising της Microsoft, καθώς και το iMessage της Apple, βρίσκονται υπό έλεγχο. Η Επιτροπή έχει ξεκινήσει έρευνες αγοράς για να αξιολογήσει κατά πόσον οι εν λόγω αντιρρήσεις είναι επαρκώς τεκμηριωμένες. Οι έρευνες αυτές πρέπει να ολοκληρωθούν εντός πέντε μηνών το πολύ.
Επιπλέον, διεξάγεται έρευνα αγοράς για να διαπιστωθεί κατά πόσον το iPadOS της Apple θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως gatekeeper, παρά το γεγονός ότι δεν πληροί τα προβλεπόμενα όρια. Η έρευνα αυτή αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός 12 μηνών το πολύ.
Αξιοσημείωτες εξαιρέσεις
Ενώ ορισμένες υπηρεσίες πληρούσαν τα κατώτατα όρια DMA, η Alphabet, η Microsoft και η Samsung υποστήριξαν με επιτυχία ότι το Gmail, το Outlook.com και το Samsung Internet Browser δεν θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας. Κατά συνέπεια, οι υπηρεσίες αυτές δεν υπόκεινται σε καθεστώς gatekeeper και η Samsung δεν ορίζεται ως gatekeeper για καμία υπηρεσία βασικής πλατφόρμας.
Συμμόρφωση και επιβολή
Οι καθορισμένοι gatekeepers έχουν πλέον έξι μήνες προθεσμία για να συμμορφωθούν με το πλήρες φάσμα των υποχρεώσεων που περιγράφονται στην DMA. Οι υποχρεώσεις αυτές έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την επιλογή και την ελευθερία των τελικών χρηστών και των επιχειρηματικών χρηστών των υπηρεσιών των gatekeepers, οι οποίοι, επίσης, πρέπει να υποβάλουν λεπτομερή έκθεση συμμόρφωσης εντός αυτού του χρονικού πλαισίου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή αυτών των υποχρεώσεων. Η μη συμμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμα ύψους έως και 10% του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών μιας εταιρείας, τα οποία μπορούν να αυξηθούν στο 20% σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων παραβάσεων. Σε περιπτώσεις συστηματικής μη συμμόρφωσης, ενδέχεται να επιβληθούν πρόσθετα διορθωτικά μέτρα, όπως εκποιήσεις επιχειρήσεων ή απαγορεύσεις εξαγορών.
Μελλοντικές επιπτώσεις
Καθώς η DMA συνεχίζει να διαμορφώνει το ψηφιακό τοπίο στην Ευρώπη, επιπλέον εταιρείες ενδέχεται να υποβάλουν κοινοποιήσεις στην Επιτροπή με βάση την αυτοαξιολόγησή τους όσον αφορά τα σχετικά κατώτατα όρια. Θα διατηρηθούν εποικοδομητικές συζητήσεις με όλες τις σχετικές εταιρείες για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή της DMA.
Πηγή: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_4328
