Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει μία από τις πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας στην Ενιαία Αγορά: το προαιρετικό 28ο νομικό καθεστώς (28th legal regime). Πρόκειται για ένα νέο, εθελοντικό νομικό πλαίσιο, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί στα τέλη του 2025 ή τις αρχές του 2026, με στόχο να δώσει στις νεοφυείς και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις (startups και scale-ups) τη δυνατότητα να δραστηριοποιούνται ενιαία σε ολόκληρη την Ε.Ε., ακολουθώντας ένα ενιαίο και εναρμονισμένο σύνολο κανόνων.
Γιατί «28ο» καθεστώς;
Η ονομασία «28ο» παραπέμπει στη θέσπιση ενός νέου, προαιρετικού ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου, το οποίο θα λειτουργεί παράλληλα με τα 27 εθνικά καθεστώτα των κρατών-μελών. Οι επιχειρήσεις που θα το επιλέγουν θα μπορούν να λειτουργούν εντός της Ε.Ε. βάσει ενός κοινού, απλουστευμένου πλαισίου κανόνων, που θα καλύπτει κρίσιμους τομείς όπως το εταιρικό, το φορολογικό, το εργατικό και το πτωχευτικό δίκαιο.
Στόχοι του 28ου καθεστώτος
Η νέα αυτή πρωτοβουλία εντάσσεται στο ευρύτερο ευρωπαϊκό σχέδιο απλοποίησης και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και στοχεύει να:
- Μειώσει τον ρυθμιστικό κατακερματισμό, διευκολύνοντας την επέκταση των επιχειρήσεων πέρα από τα εθνικά σύνορα, χωρίς την ανάγκη συμμόρφωσης με 27 διαφορετικά νομικά συστήματα.
- Ενισχύσει την καινοτομία και την ανάπτυξη, προσφέροντας ένα προβλέψιμο και φιλικό νομικό περιβάλλον που ενθαρρύνει την εξωστρέφεια και διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
- Απλοποιήσει τη συμμόρφωση, περιορίζοντας τις διοικητικές επιβαρύνσεις και μειώνοντας το κόστος λειτουργίας για τις επιχειρήσεις.
- Ενθαρρύνει τις διασυνοριακές δραστηριότητες, επιτρέποντας την ψηφιακή ίδρυση και ενιαία αναγνώριση εταιρειών σε όλα τα κράτη-μέλη, με μία μόνο εγγραφή.
- Προσελκύσει επενδύσεις και ενισχύσει την απασχόληση, δημιουργώντας ένα πιο σταθερό και ελκυστικό περιβάλλον για επενδυτές, στο πλαίσιο της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Πώς θα λειτουργεί
Το 28ο καθεστώς θα είναι προαιρετικό: οι επιχειρήσεις θα μπορούν να το επιλέγουν αντί του εθνικού δικαίου, εφόσον πληρούν ορισμένα κριτήρια, όπως επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη, κατοχή δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας ή εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Οι εταιρείες που θα ενταχθούν στο καθεστώς θα λειτουργούν με βάση ένα ενιαίο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο, το οποίο θα προβλέπει ψηφιακή σύσταση, λειτουργία και αναγνώριση σε όλα τα κράτη-μέλη, χωρίς την ανάγκη ίδρυσης ξεχωριστής νομικής οντότητας σε κάθε χώρα.
Το καθεστώς βασίζεται στις εισηγήσεις των εκθέσεων Letta και Draghi, που καλούν για ένα νέο ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης.
Δυναμική, αλλά και προκλήσεις
Αν και το νέο καθεστώς αναμένεται να επιταχύνει την ανάπτυξη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας στην Ε.Ε., δεν λείπουν οι προκλήσεις. Η εξισορρόπηση ανάμεσα στη διατήρηση των εθνικών αρμοδιοτήτων και στη διαμόρφωση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού πλαισίου θα απαιτήσει πολιτική συναίνεση. Παράλληλα, ο σχεδιασμός του καθεστώτος θα πρέπει να αποφύγει τον κίνδυνο προσθήκης ενός ακόμη επιπέδου πολυπλοκότητας.
Η εμπειρία από προηγούμενες προσπάθειες εναρμόνισης δείχνει ότι η απλότητα και η σαφής στόχευση αποτελούν κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας. Επιπλέον, απαιτείται συνεχής διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να διασφαλιστεί ότι το νέο καθεστώς θα είναι πραγματικά λειτουργικό και ελκυστικό.
Τι ακολουθεί
Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένεται να ανακοινωθούν εντός του 2025, μέσα από τις προτάσεις για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για Startups και Scaleups (δεύτερο τρίμηνο του 2025) και το European Innovation Act (τέταρτο τρίμηνο του 2025 έως πρώτο τρίμηνο του 2026). Παράλληλα, το νέο νομικό καθεστώς αποτελεί μία από τις κομβικές δράσεις του Πυλώνα 1 της Ευρωπαϊκής Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας, με στόχο τη γεφύρωση του καινοτομικού χάσματος στην Ευρώπη.
Πηγές: https://www.perplexity.ai/search/what-are-the-goals-of-eus-28th-1XayZaWJRC6L5LblnirJeQ#0 – https://www.loyensloeff.com/insights/news–events/news/the-28th-legal-regime-enhancing-european-competitiveness-and-innovation/
