Η Πολωνία προετοιμάζεται να ενσωματώσει την Τεχνητή Νοημοσύνη στην καθημερινότητα των πολιτών, μέσω ενός έξυπνου βοηθού που θα προστεθεί στο εθνικό ψηφιακό πορτοφόλι mObywatel έως το τέλος του 2025. Ο βοηθός αυτός θα καθοδηγεί τους πολίτες σε διοικητικές διαδικασίες χρησιμοποιώντας απλή και κατανοητή γλώσσα, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και αυξάνοντας την προσβασιμότητα των δημόσιων υπηρεσιών.
Σημαντικό χαρακτηριστικό που καθιστά το έργο μοναδικό είναι ότι βασίζεται σε λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Το βασικό μοντέλο PLLuM (Polish Large Language Model) έχει αναπτυχθεί με δημόσια χρηματοδότηση, είναι διαφανές, ελέγξιμο και διαθέσιμο για χρήση, προσαρμογή και βελτίωση από δημόσιους φορείς, ακαδημαϊκά ιδρύματα και προγραμματιστές σε όλη την Ευρώπη.
Με αυτόν τον τρόπο, η Πολωνία αποδεικνύει πώς η δημόσια Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι κυρίαρχη, ασφαλής και πραγματικά χρήσιμη για όλους τους πολίτες, θέτοντας ένα νέο πρότυπο για τον δημόσιο τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η Ανάπτυξη του έργου
Το PLLuM αναπτύσσεται ως λογισμικό ανοιχτού κώδικα, με στόχο την ενίσχυση της ψηφιακής κυριαρχίας της Πολωνίας και τη μείωση της εξάρτησης από ιδιόκτητα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης. Το 2024, η ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε από μια κοινοπραξία που περιλάμβανε το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας του Wrocław, το Ινστιτούτο Πληροφορικής και το Ινστιτούτο Σλαβικών Σπουδών της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών, το NASK Εθνικό Ερευνητικό Ινστιτούτο, το Εθνικό Ινστιτούτο Επεξεργασίας Πληροφοριών και το Πανεπιστήμιο του Łódź. Στόχος της κοινοπραξίας ήταν η ανάπτυξη του γλωσσικού μοντέλου PLLuM ως πρωτότυπου βοηθού για τη δημόσια διοίκηση, καθώς και η δημιουργία ενός συνόλου δεδομένων για την περαιτέρω εξέλιξή του.
Το 2025, η εξέλιξη του έργου συνεχίζεται από το HIVE consortium, μια ομάδα ειδικών σε πληροφορική, γλωσσολογία, νομική επιστήμη, κοινωνιολογία και κυβερνοασφάλεια, με σκοπό την πιλοτική εφαρμογή στη δημόσια διοίκηση, στο Υπουργείο Ψηφιακών Υποθέσεων και σε επιλεγμένες υπηρεσίες. Παράλληλα, συνεχίζεται η βελτίωση των μοντέλων και η συλλογή δεδομένων, με έμφαση στα πολωνικά δεδομένα και σε εκείνα που εξυπηρετούν τις ανάγκες της δημόσιας διοίκησης.
Πρόσβαση και διαφάνεια
Σήμερα, υπάρχουν 26 εκδόσεις του PLLuM διαθέσιμες ελεύθερα στο Hugging Face, ενώ διατίθεται και μια διαδικτυακή έκδοση συνομιλίας, που επιτρέπει σε όλους να πειραματιστούν χωρίς την ανάγκη τοπικού υπολογιστή.
Ο κώδικας και τα βάρη του μοντέλου δημοσιεύονται σταδιακά υπό άδειες ανοιχτού κώδικα, επιτρέποντας την επαναχρησιμοποίηση, την προσαρμογή και τη συνεισφορά από δημόσιους φορείς, ακαδημαϊκά ιδρύματα και προγραμματιστές σε όλη την Ευρώπη.
Αυτό το βήμα υπογραμμίζει πώς η δημόσια, χρηματοδοτούμενη Τεχνητή Νοημοσύνη με λογισμικό ανοιχτού κώδικα μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά τις σύγχρονες υπηρεσίες της κυβέρνησης, συνδυάζοντας διαφάνεια, αξιοπιστία και καινοτομία.
Οφέλη για πολίτες και δημόσια διοίκηση
Μόλις ενσωματωθεί στο mObywatel, ο βοηθός θα επιτρέπει στους πολίτες να υποβάλλουν ερωτήματα για διοικητικές διαδικασίες και να λαμβάνουν ακριβή και φιλική καθοδήγηση. Επιπλέον, άλλες λύσεις βασισμένες στο PLLuM θα υποστηρίζουν τους δημόσιους υπαλλήλους στην καθημερινή τους εργασία, ενισχύοντας την ψηφιακή μεταρρύθμιση.
Στόχος είναι η μείωση της γραφειοκρατίας, η αύξηση της προσβασιμότητας και η υποστήριξη ατόμων με αναπηρία ή περιορισμένη ψηφιακή εξοικείωση.
Από τον Ιούλιο, η εφαρμογή mObywatel μετρά ήδη 10 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες, περίπου το ένα τρίτο του ενήλικου πληθυσμού της Πολωνίας. Μέσα από την εφαρμογή έχουν ενεργοποιηθεί 10 εκατομμύρια ψηφιακές ταυτότητες (mDowód), έχουν αποθηκευτεί 5,5 εκατομμύρια άδειες οδήγησης και έχουν ανεβεί 5,7 εκατομμύρια έγγραφα οχημάτων, εξυπηρετώντας 4,6 εκατομμύρια ιδιοκτήτες. Η καθημερινή χρήση φτάνει κατά μέσο όρο το 1 εκατομμύριο συνδέσεις.
Σύμφωνα με τη Στρατηγική Ψηφιοποίησης 2035 της Πολωνίας, τους τελευταίους 18 μήνες έχουν προστεθεί 18 βασικές υπηρεσίες, όπως ψηφιακή κάρτα αναπηρίας, ηλεκτρονικές αιτήσεις ταυτότητας, πρόσβαση σε στοιχεία διαμονής και παρακολούθηση υποθέσεων. Η νέα διεπαφή οργανώνει τα έγγραφα ως κάρτες σε ένα ψηφιακό πορτοφόλι, ενώ ο chatbot με βάση το PLLuM βρίσκεται ήδη σε δοκιμαστική χρήση, με δημόσια κυκλοφορία προγραμματισμένη αργότερα φέτος.
Όλες οι αλληλεπιδράσεις γίνονται στα πολωνικά, με δεδομένα που συμμορφώνονται με το νόμο, είναι ηθικά συλλεγμένα και με έμφαση στην ιδιωτικότητα, την ασφάλεια και τις ευρωπαϊκές ψηφιακές αξίες.
Ένα πρότυπο για την Ευρώπη
Ο ψηφιακός βοηθός της Πολωνίας αποδεικνύει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη ανοιχτού κώδικα μπορεί να είναι καινοτόμα, αξιόπιστη και βιώσιμη, προσφέροντας μια εναλλακτική στα κλειστά εμπορικά μοντέλα. Με τη δημοσίευση του βασικού μοντέλου ως ανοιχτού κώδικα, η Πολωνία ενθαρρύνει συνεργασία, έλεγχο και βελτίωση, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Με μοντέλα όπως το PLLuM, οι κυβερνήσεις μπορούν να δημιουργούν υπηρεσίες κυρίαρχες, συμπεριληπτικές και μελλοντικά επεκτάσιμες, χωρίς να θυσιάζουν την απόδοση ή την εμπειρία του χρήστη. Η ενσωμάτωση του AI βοηθού στο mObywatel αποτελεί ορόσημο για τη δημόσια διοίκηση και θέτει ένα πρότυπο δημόσιας καινοτομίας βασισμένης σε ανοιχτό κώδικα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
