Η προστασία ευαίσθητων πληροφοριών αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις τοπικές αρχές. Στην Ολλανδία, ο Δήμος Hoeksche Waard προχώρησε σε ένα σημαντικό βήμα, αναπτύσσοντας καινοτόμο λύση ανωνυμοποίησης που αξιοποιεί μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (Large Language Models – LLMs). Το εργαλείο εντοπίζει και αποκρύπτει αυτόματα προσωπικά δεδομένα σε έγγραφα, αντικαθιστώντας τις παλιές, χρονοβόρες πρακτικές της χειροκίνητης επεξεργασίας με μαύρες μπάρες. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μεθόδους, που συχνά είναι δαπανηρές και δυσπρόσιτες για άτομα με αναπηρίες (όπως οι χρήστες αναγνωστών οθόνης), η χρήση LLM δίνει στους δήμους τη δυνατότητα να διαχειρίζονται έγγραφα με ασφάλεια, εξασφαλίζοντας παράλληλα συμμόρφωση με τον Ολλανδικό Νόμο για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (WOO) και τα πρότυπα ψηφιακής προσβασιμότητας.
Διεθνής αναγνώριση
Το έργο έχει ήδη ξεχωρίσει και βρίσκεται ανάμεσα στις δέκα κορυφαίες υποψηφιότητες για τα Computable Awards 2025, τα ετήσια βραβεία που διοργανώνει από το 2006 το ολλανδικό περιοδικό πληροφορικής Computable. Η ανεξάρτητη κριτική επιτροπή του θεσμού το βαθμολόγησε με 8,25, αναγνωρίζοντας τον πρωτοποριακό του χαρακτήρα. Το έργο κατατάσσεται πλέον δίπλα σε σημαντικές εθνικές πρωτοβουλίες, όπως εκείνες του οργανισμού DUO και της υπηρεσίας Logius, καθώς και δράσεις μεγάλων δήμων, όπως το Ρότερνταμ και η Μπρέντα.
Η Logius, που υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών (BZK), διαχειρίζεται κρίσιμες ψηφιακές υποδομές και πρότυπα επικοινωνίας για πολίτες, επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες, ενώ η DUO, που ανήκει στο Υπουργείο Παιδείας (OCW), αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση φοιτητών, τις εξετάσεις, την αναγνώριση διπλωμάτων και τη διαχείριση εκπαιδευτικών δεδομένων.
Συνεργατικό μοντέλο ανάπτυξης
Η επιτυχία του έργου δεν περιορίζεται μόνο στο τεχνολογικό κομμάτι. Πρόκειται για συνεργασία του Δήμου Hoeksche Waard με τοπικούς προμηθευτές και την κοινότητα Open Webconcept (OWC), με τη στήριξη προϋπολογισμών καινοτομίας του Υπουργείου Εσωτερικών και Σχέσεων του Βασιλείου (BZK).
Η OWC συγκεντρώνει περισσότερους από 40 δήμους και φορείς με κοινό στόχο την ανάπτυξη επαναχρησιμοποιήσιμων ψηφιακών «δομικών στοιχείων». Έτσι διασφαλίζεται ότι το εργαλείο ανωνυμοποίησης με LLM δεν αποτελεί απομονωμένη λύση, αλλά μια τεχνολογία που μπορεί να υιοθετηθεί, να προσαρμοστεί και να βελτιωθεί από άλλους δήμους και οργανισμούς. Η ανοιχτή διάθεση του κώδικα ενισχύει τη διαφάνεια, μειώνει το κόστος και επιταχύνει τον ρυθμό καινοτομίας στη δημόσια διοίκηση.
Οφέλη για υπαλλήλους και πολίτες
Για τους δημοσίους υπαλλήλους, το εργαλείο μειώνει τον χρόνο που αφιερώνεται σε χρονοβόρες διαδικασίες, δίνοντας περισσότερο χρόνο για ουσιαστική εξυπηρέτηση των πολιτών. Για τους πολίτες, αυτό σημαίνει ταχύτερη, ασφαλέστερη και πιο προσβάσιμη διαχείριση των προσωπικών τους δεδομένων.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Παράλληλες πρωτοβουλίες αναπτύσσονται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Πολωνία, το Υπουργείο Ψηφιακών Υποθέσεων ετοιμάζεται να ενσωματώσει έναν βοηθό τεχνητής νοημοσύνης στο εθνικό ψηφιακό πορτοφόλι mObywatel έως το τέλος του 2025, αξιοποιώντας το μοντέλο PLLuM (Polish Large Language Model). Στην Ελβετία, ερευνητές αναπτύσσουν ένα πολύγλωσσο ανοιχτού κώδικα μοντέλο, εκπαιδευμένο σε δεδομένα δημόσιας υποδομής, που στοχεύει να υποστηρίζει πάνω από 1.500 γλώσσες.
Η περίπτωση του Δήμου Hoeksche Waard αποδεικνύει ότι η συνεργασία, η αξιοποίηση ανοιχτού κώδικα και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να ενισχύσουν την ασφάλεια και τη διαφάνεια στη δημόσια διοίκηση, θέτοντας τα θεμέλια για μια πιο ανοιχτή και αξιόπιστη σχέση κράτους – πολίτη.
