Από τις 2 Αυγούστου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει τις διατάξεις του Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) που αφορούν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης γενικού σκοπού. Οι πάροχοι των μοντέλων αυτών υποχρεούνται πλέον να δημοσιοποιούν βασικές πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα εκπαίδευσης, να τηρούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και να παρέχουν αναλυτική τεχνική τεκμηρίωση, με στόχο τη διαφάνεια και την υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Για τη διευκόλυνση της συμμόρφωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δημοσιεύσει κατευθυντήριες οδηγίες εφαρμογής καθώς και πρότυπο σύνοψης των δεδομένων εκπαίδευσης. Παράλληλα, ο Κώδικας Ορθής Πρακτικής, που έχει εκπονηθεί από ανεξάρτητους ειδικούς, παρέχει πρακτική καθοδήγηση και ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής, συμβάλλοντας στη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους φορείς που θα τον υιοθετήσουν.
Οι νέοι κανόνες εφαρμόζονται σε όλα τα νέα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης γενικού σκοπού που εισέρχονται στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον Αύγουστο του 2025, ενώ τα υφιστάμενα μοντέλα διαθέτουν περίοδο προσαρμογής έως τον Αύγουστο του 2027 για να ευθυγραμμιστούν με το νέο κανονιστικό πλαίσιο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα μοντέλα με υψηλό συστημικό κίνδυνο, δηλαδή σε εκείνα που υπερβαίνουν συγκεκριμένα υπολογιστικά κατώφλια, καθώς υπόκεινται σε αυστηρότερες απαιτήσεις ασφάλειας, διαφάνειας και ενημέρωσης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η εφαρμογή του AI Act αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης, της λογοδοσίας και της ασφάλειας στην ανάπτυξη και αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη. Παράλληλα, θέτει τα θεμέλια για μια δίκαιη, υπεύθυνη και διαφανή καινοτομία, καθορίζοντας σαφείς κανόνες για τη χρήση των δεδομένων και την προστασία των πολιτών.
Για την Ελλάδα, η εξέλιξη αυτή αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την ενίσχυση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας στα έργα τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσονται από δημόσιους φορείς, ερευνητικά ιδρύματα και επιχειρήσεις. Η ορθή τεκμηρίωση των δεδομένων, η υπεύθυνη ανάπτυξη αλγορίθμων και η συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην προώθηση καινοτόμων εφαρμογών και στη διεύρυνση της αξιοποίησης των ανοιχτών δεδομένων.
Η υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών ενισχύει τη θέση της χώρας στο ευρωπαϊκό οικοσύστημα τεχνητής νοημοσύνης και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ασφαλών, αξιόπιστων και επωφελών ψηφιακών συστημάτων που υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και τις υποχρεώσεις των παρόχων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης γενικού σκοπού είναι διαθέσιμες στις οδηγίες συμμόρφωσης και στις ενημερωτικές σελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.