Το Schema αποτελεί τον εθνικό κατάλογο σημασιολογίας των δεδομένων της Ιταλίας. Πρόκειται για μια πλατφόρμα που συγκεντρώνει και διαθέτει οντολογίες, σχήματα δεδομένων και ελεγχόμενα λεξιλόγια, με στόχο την ανάπτυξη API που είναι σημασιολογικά και συντακτικά διαλειτουργικά.
Με απλά λόγια, διασφαλίζει ότι «ό,τι αποστέλλεται είναι ακριβώς αυτό που κατανοείται», προσφέροντας κοινή βάση κατανόησης ανάμεσα στις ψηφιακές υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.
Τι περιλαμβάνει το Schema
Η πλατφόρμα λειτουργεί ως κεντρικό σημείο αναζήτησης και επαναχρησιμοποίησης βασικών σημασιολογικών πόρων που χρησιμοποιούνται σε όλη τη δημόσια διοίκηση:
- Σχήματα δεδομένων έτοιμα για αξιοποίηση σε βάσεις δεδομένων ή νέες API.
- Οντολογίες με ενιαίους ορισμούς εννοιών, όπως «Πρόσωπο», «Οργανισμός» και «Υπηρεσία».
- Ελεγχόμενα λεξιλόγια με κωδικούς, λίστες και κατηγορίες που χρησιμοποιούνται συστηματικά, όπως τα επίπεδα σπουδών ή οι ονομασίες δήμων.
Με αυτά τα εργαλεία, οι φορείς μπορούν να αναπτύσσουν υπηρεσίες που βασίζονται σε κοινά πρότυπα, αποφεύγοντας ασυμβατότητες ή διαφορετικές ερμηνείες των δεδομένων.
Πώς λειτουργεί
Οι χρήστες του καταλόγου μπορούν:
- να αναζητούν σημασιολογικά εργαλεία ανά κατηγορία ή τύπο (π.χ. οντολογίες, σχήματα),
- να έχουν πρόσβαση στα ελεγχόμενα λεξιλόγια μέσω API REST,
- να πραγματοποιούν σύνθετες αναζητήσεις μέσω του SPARQL endpoint,
- να συμβουλεύονται τις προδιαγραφές OAS3 για την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών.
Τα διαθέσιμα σχήματα δεδομένων μπορούν να ενσωματωθούν σε νέες βάσεις δεδομένων ή να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη API με κοινή δομή και κοινό νόημα σε εθνικό επίπεδο.
Αυτή την περίοδο, το Schema αξιοποιεί το δίκτυο οντολογιών και λεξιλογίων που είχε αναπτυχθεί από την AGID. Στο μέλλον, και άλλοι φορείς της ιταλικής δημόσιας διοίκησης θα μπορούν να εμπλουτίζουν τον κατάλογο, κατόπιν έγκρισης από το κεντρικό όργανο που είναι υπεύθυνο για τη διακυβέρνηση της εθνικής σημασιολογίας.
Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπτυξη ενός εργαλείου επικύρωσης της σημασιολογίας των API, το οποίο θα ενισχύσει περαιτέρω την ποιότητα των ψηφιακών υπηρεσιών.
Ποιοι συμμετέχουν
Το έργο υλοποιείται στην Ιταλία μέσω συνεργασίας των εξής φορέων:
- Υπουργείο Ψηφιακού Μετασχηματισμού,
- ISTAT,
- Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας (CNR) – Ινστιτούτο Επιστημών και Τεχνολογιών της Γνώσης,
- AGID.
Στο πλαίσιο του Ιταλικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ISTAT έχει την ευθύνη υλοποίησης και συντήρησης της πλατφόρμας, ενώ οι φορείς ειδικού αντικειμένου παρέχουν και ενημερώνουν το περιεχόμενο.
Θεσμικό πλαίσιο
Η υποχρέωση για σημασιολογική διαλειτουργικότητα στη δημόσια διοίκηση προκύπτει τόσο από το European Interoperability Framework όσο και από τις εθνικές ιταλικές στρατηγικές στον τομέα της πληροφορικής.
Η ανάγκη για κοινά μοντέλα δεδομένων, εναρμονισμένα λεξιλόγια και πρότυπη οργάνωση πληροφοριών αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορέων.
Το Schema συμβάλλει καθοριστικά σε αυτή την αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στην ποιότητα των δεδομένων και τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών.
Γιατί έχει σημασία
Σε μια εποχή όπου οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες βασίζονται όλο και περισσότερο σε API, η ύπαρξη ενός ενιαίου, επίσημου καταλόγου, όπως το Schema, αποτελεί κρίσιμο στοιχείο.
Ο κατάλογος επιτρέπει:
- ταχύτερη ανάπτυξη υπηρεσιών,
- μείωση λαθών και ασυμβατοτήτων,
- κοινό τρόπο περιγραφής εννοιών σε όλη τη δημόσια διοίκηση,
- πιο αξιόπιστες υπηρεσίες για πολίτες και φορείς.
Το Schema της Ιταλίας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς μια οργανωμένη εθνική στρατηγική για τη σημασιολογία των δεδομένων μπορεί να ενισχύσει ουσιαστικά τον ψηφιακό μετασχηματισμό.