Η Ευρωπαϊκή προσπάθεια για πλήρως διαλειτουργικές δημόσιες ψηφιακές υπηρεσίες προωθεί λύσεις που διευκολύνουν την ανταλλαγή και επαναχρησιμοποίηση δεδομένων μεταξύ των κρατών-μελών και των δημόσιων φορέων. Στο πλαίσιο αυτό, το DCAT-AP (DCAT Application Profile) έχει επιλεγεί ως Interoperable Europe Solution, παρέχοντας ενιαία περιγραφή καταλόγων δεδομένων σε ευρωπαϊκά portals και διασφαλίζοντας ότι τα δημόσια δεδομένα είναι πιο εύκολα αναζητήσιμα, συγκρίσιμα και επαναχρησιμοποιήσιμα.

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται αναλυτικά οι δυνατότητες, οι επεκτάσεις, οι εφαρμογές και τα οφέλη του DCAT-AP, καθώς και ο ρόλος του στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα.

Τι είναι το DCAT-AP

Το DCAT-AP είναι μια ευρωπαϊκή προδιαγραφή, βασισμένη στο Data Catalogue Vocabulary (DCAT) του W3C. Σκοπός της είναι η ενιαία περιγραφή καταλόγων δεδομένων σε όλα τα δημόσια portals, ανεξαρτήτως φορέα ή χώρας δημοσίευσης, προκειμένου να διευκολύνεται η αναζήτηση, η επαναχρησιμοποίηση και η διαλειτουργικότητα των δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τι επιτρέπει το DCAT-AP

Μέσω του DCAT-AP:

• Οι κατάλογοι δεδομένων περιγράφουν τα σύνολα δεδομένων τους με συνεκτικό και πρότυπο τρόπο, διατηρώντας παράλληλα τα δικά τους συστήματα αποθήκευσης και τεκμηρίωσης.
• Πλατφόρμες, όπως το European Data Portal, μπορούν να συγκεντρώνουν περιγραφές δεδομένων από διαφορετικά portals σε ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης.
• Οι χρήστες δεδομένων εντοπίζουν ευκολότερα τα datasets, ακόμη και αν βρίσκονται σε άλλη χώρα ή portal, διευκολύνοντας την πολυγλωσσική πρόσβαση.

Επεκτάσεις και ειδικές εφαρμογές

Το DCAT-AP διαθέτει επεκτάσεις για συγκεκριμένα είδη δεδομένων:

• GeoDCAT-AP: για γεωχωρικά δεδομένα, σειρές dataset (dataset series) και υπηρεσίες.
• StatDCAT-AP: για στατιστικά δεδομένα, ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα μεταξύ στατιστικών και ανοιχτών δεδομένων.
• DCAT-AP για High-Value Datasets (HVD): συμμορφώνεται με τον Κανονισμό HVD IR, διευκολύνοντας τη χρήση υψηλής αξίας συνόλων δεδομένων με ελάχιστη πρόσθετη προσπάθεια.

Το DCAT-AP εξασφαλίζει ότι τα δεδομένα δεν παραμένουν απομονωμένα σε data silos, αλλά μπορούν να εντοπίζονται και να επαναχρησιμοποιούνται εύκολα σε διαφορετικά Data Spaces.

Ποιοι το αναπτύσσουν και το συντηρούν

Το DCAT-AP αποτελεί πρωτοβουλία:

• του DG DIGIT (μέσω της δράσης SEMIC στο πλαίσιο του Interoperable Europe programme)
• του DG CONNECT
• του Publications Office of the EU

Η συντήρηση γίνεται βάσει του Change & Release Management Policy, με ενεργή συμμετοχή του DCAT-AP Working Group. Κάθε αλλαγή αξιολογείται προσεκτικά, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία και η διαλειτουργικότητα των data portals.

Οφέλη για χρήστες και δημόσιες διοικήσεις

• Συνοχή: Παρέχει ένα πρότυπο για τη δημοσίευση metadata σε όλη την Ευρώπη.
• Επαναχρησιμοποίηση: Οι χρήστες γνωρίζουν ποια datasets υπάρχουν, ποιοι τα διαχειρίζονται και έχουν πρόσβαση σε πολυγλωσσικό περιεχόμενο.
• Μείωση κόστους: Οι φορείς που δημοσιεύουν δεδομένα αυξάνουν την αναζήτηση και την επαναχρησιμοποίηση χωρίς επιπλέον ανάπτυξη συστημάτων.

Επιτυχημένες εφαρμογές

Το DCAT-AP εφαρμόζεται ήδη σε ευρωπαϊκά και εθνικά portals:

• European Data Portal, EU Open Data Portal, JRC Data Catalogue
• Εθνικά portals: Γερμανία (GovData), Βέλγιο (Open Data Portal, DCAT-BE), Ολλανδία, Ιρλανδία, Ελβετία, Ιταλία (AGID), Νορβηγία (DIFI), Σουηδία (DIGG), Ισπανία κ.ά.
• Data Spaces: Mobility Data Space, Health Data Space, Language Data Space – όπου το DCAT-AP βελτιώνει την εύρεση και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων, μειώνοντας τα data silos.

Συμπερασματικά, η επιλογή του DCAT-AP ως Interoperable Europe Solution επιβεβαιώνει τον κομβικό ρόλο του στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα. Η συνεχής συντήρηση και η συμμόρφωση με διεθνή πρότυπα διασφαλίζουν ότι τα δημόσια δεδομένα στην Ευρώπη παραμένουν εύκολα προσβάσιμα, επαναχρησιμοποιήσιμα και διαλειτουργικά.

Για περισσότερες πληροφορίες: https://digi.gov.gr/pros-mia-dialeitourgiki-europi/

Πηγές: https://data.europa.eu/en – https://interoperable-europe.ec.europa.eu/collection/semic-support-centre/solution/dcat-application-profile-data-portals-europe – https://joinup.ec.europa.eu/solution/dcat-ap