Στις 2 Οκτωβρίου 2025, το Open Source Observatory (OSOR) διοργάνωσε ένα διαδικτυακό σεμινάριο αφιερωμένο στην υιοθέτηση και επαναχρησιμοποίηση λογισμικού ανοιχτού κώδικα από τους ευρωπαϊκούς δήμους και περιφέρειες. Η εκδήλωση συγκέντρωσε φίλους και υποστηρικτές του ανοιχτού λογισμικού, για να συζητήσουν τα ευρήματα μιας νέας μελέτης του OSOR σχετικά με το πώς οι τοπικές αρχές αξιοποιούν στην πράξη το ανοιχτό λογισμικό, καθώς και για να ακούσουν τις μαρτυρίες δύο επαγγελματιών του χώρου.
Μελέτη για το Ανοιχτό Λογισμικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση: επισκόπηση
Το σεμινάριο επικεντρώθηκε στη μελέτη του OSOR με τίτλο «Open Source Software Adoption and Reuse in European Local Governments: A Multiple-Case Study».
Η έρευνα, με επικεφαλής τους Nicholas Gates (OpenForum Europe), Johan Linåker (RISE), καθώς και τους Yannis Chourmouziadis και Simon Weber, στόχευε να καλύψει το κενό συγκριτικής ανάλυσης για την υιοθέτηση του ανοιχτού λογισμικού σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η μελέτη κατέγραψε πάνω από 1.000 έργα, πολιτικές και δραστηριότητες, και περιλάμβανε 21 συνεντεύξεις σε πέντε περιπτώσεις μελέτης. Εξέτασε τη συνεργατική ανάπτυξη, συντήρηση, δημιουργία και επαναχρησιμοποίηση λύσεων ανοιχτού κώδικα, με έμφαση στη διασυνοριακή ανταλλαγή και τη διαλειτουργικότητα.
Εμπειρίες από τις πέντε μελέτες
ConsulDemocracy
Μια κορυφαία πλατφόρμα συμμετοχής των πολιτών, που ξεκίνησε στη Μαδρίτη και σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως στην Ισπανία και διεθνώς. Η μελέτη ανέδειξε την εξέλιξή της από πρωτοβουλία ενός δήμου σε μοντέλο Foundation, με χρήσιμα διδάγματα σχετικά με τη χρηματοδοτική βιωσιμότητα, τη διακυβέρνηση και τη συμμετοχή της κοινότητας.
OS2borgerPC & MedborgarPC
Λύσεις ανοιχτού κώδικα για τη διαχείριση δημόσιων υπολογιστών, που αναπτύχθηκαν στη Δανία και προσαρμόστηκαν στη Σουηδία μέσω του Sambruk. Η περίπτωση αυτή ανέδειξε τη διασυνοριακή συνεργασία και τον ρόλο των συλλογικών φορέων στην προμήθεια, συντήρηση και προσαρμογή λύσεων στις τοπικές ανάγκες.
Golemio
Μια πλατφόρμα έξυπνων δεδομένων πόλης, αναπτυγμένη από την Operator ICT, εταιρεία που ανήκει στον Δήμο της Πράγας. Η Golemio συγκεντρώνει και διαχειρίζεται δεδομένα για τις αστικές μετακινήσεις, δείχνοντας πώς οι τοπικές αρχές μπορούν να ενσωματώσουν τις αρχές του ανοιχτού λογισμικού στις δικές τους δομές.
Parlameter
Εργαλείο παρακολούθησης κοινοβουλευτικής δραστηριότητας, δημιουργημένο από οργανισμό της κοινωνίας των πολιτών και χρησιμοποιούμενο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Η περίπτωση αυτή δείχνει πώς οι μη κερδοσκοπικοί φορείς μπορούν να προσαρμόσουν λύσεις ανοιχτού κώδικα σε τοπικά περιβάλλοντα και να συνεργαστούν με δήμους, ακόμη και με περιορισμένους τεχνικούς πόρους.
Digitransit
Πλατφόρμα κινητικότητας στη Φινλανδία, βασισμένη στο OpenTripPlanner και προσαρμοσμένη για την περιοχή του Ελσίνκι. Αποτελεί παράδειγμα του πώς η αξιοποίηση υπαρχουσών κοινοτήτων και προτύπων ανοιχτού κώδικα μπορεί να ενισχύσει την κλιμάκωση και την τοπική προσαρμογή λύσεων στις δημόσιες μεταφορές.
Μαθήματα και συστάσεις
Η ανάλυση των περιπτώσεων ανέδειξε ορισμένα κρίσιμα διδάγματα:
- Δεν υπάρχει ένα ενιαίο μοντέλο επιτυχίας: Ο συνδυασμός διεθνών ιδρυμάτων, εθνικών ενώσεων, παρόχων δημόσιων υπηρεσιών και ΜΚΟ είναι αυτός που φέρνει αποτελέσματα.
- Η διακυβέρνηση και η βιωσιμότητα είναι κρίσιμες: Η σωστή διακυβέρνηση μέσω συλλόγων ή ιδρυμάτων και η διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμη επιτυχία.
- Σχεδίαση με γνώμονα τη διαλειτουργικότητα και την επαναχρησιμοποίηση: Οι λύσεις πρέπει να σχεδιάζονται εξαρχής με ανοιχτά πρότυπα, αρθρωτή δομή και προσαρμοστικότητα.
- Αξιοποίηση ενώσεων και της κοινωνίας των πολιτών: Οργανισμοί όπως το Sambruk προσφέρουν τεχνική υποστήριξη, εκπαίδευση και ενδυνάμωση των δήμων με περιορισμένους πόρους.
- Προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας: Οι λύσεις ανοιχτού κώδικα μπορούν να προσαρμοστούν σε διαφορετικά νομικά και πολιτιστικά πλαίσια, εμπλουτίζοντας την καινοτομία.
- Αντιμετώπιση εμποδίων εκ των προτέρων: Ζητήματα όπως η εξάρτηση από προμηθευτές, οι περιορισμοί στις προμήθειες και η έλλειψη τεχνικής ικανότητας πρέπει να αντιμετωπίζονται συλλογικά.
- Προγραμματισμός για συντήρηση και μακροχρόνια υποστήριξη: Η συντήρηση πρέπει να ενσωματώνεται από το αρχικό στάδιο, ακόμη και στις διαδικασίες προμηθειών.
Απόψεις από το πεδίο: εμπειρίες επαγγελματιών
Δύο ειδικοί που συμμετείχαν στη μελέτη μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους:
Στρατηγική συνεργασία και βιώσιμα μοντέλα (Sambruk, Σουηδία)
Ο Thomas Vandersten παρουσίασε τον ρόλο του Sambruk, ενός κονσόρτσιουμ 160 σουηδικών δημόσιων οργανισμών, ως καταλύτη για την υιοθέτηση του ανοιχτού λογισμικού.
Κύρια σημεία:
- Κεντρική προμήθεια μέσω ενώσεων, που μειώνει τη γραφειοκρατία.
- Κοινή διακυβέρνηση, όπου κάθε μέλος συνεισφέρει στη συντήρηση.
- Συνεχής βελτίωση μέσω ανάλυσης του κώδικα και ενίσχυσης της επικοινωνίας με τα μέλη.
Προώθηση της υιοθέτησης και ενίσχυση ικανοτήτων (CodeforRomania)
Η Miruna Muscan μίλησε για το έργο της Code for Romania, μιας ΜΚΟ που δημιουργεί λύσεις ανοιχτού κώδικα για ΜΚΟ και δημόσιους φορείς, όπως το Consul Democracy.
Ανέδειξε:
- Εμπόδια κλίμακας, όπως οι κανόνες προμηθειών και ο περιορισμένος τεχνικός δυναμισμός.
- Ενδυνάμωση και εκπαίδευση μέσω πρακτικής υποστήριξης.
- Ανάγκη εθνικής στρατηγικής και ισχυρότερης κυβερνητικής συμμετοχής για συστημική υιοθέτηση.
Συμπέρασμα
Το σεμινάριο του OSOR επιβεβαίωσε τη διαρκώς αυξανόμενη σημασία του ανοιχτού λογισμικού για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των ευρωπαϊκών δήμων.
Αναδεικνύοντας πραγματικές εμπειρίες και εφαρμόσιμες προτάσεις, έδειξε ότι η επιτυχία προϋποθέτει συνεργατική διακυβέρνηση, βιώσιμη χρηματοδότηση, ενδυνάμωση ικανοτήτων και υποστηρικτικό πολιτικό πλαίσιο — στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν ως οδικός χάρτης για άλλες περιοχές της Ευρώπης.
ΔΕΙΤΕ τις διαφάνειες παρουσίασης ΕΔΩ