Στις 29 Οκτωβρίου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη δημιουργία του Digital Commons European Digital Infrastructure Consortium (DC-EDIC), ενός ευρωπαϊκού θεσμικού σχήματος συνεργασίας που επιτρέπει στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναπτύσσουν και να λειτουργούν από κοινού διασυνοριακές ψηφιακές υποδομές. Το DC-EDIC, με έδρα το Παρίσι, ιδρύεται από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ιταλία, ενώ χώρες όπως το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία και η Πολωνία έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής.
Ενίσχυση της ψηφιακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης
Η Ευρώπη εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ψηφιακές υποδομές και τεχνολογίες εκτός της ευρωπαϊκής επικράτειας, γεγονός που δημιουργεί κινδύνους για την οικονομική της ανθεκτικότητα και τη δημοκρατική της αυτονομία. Το DC-EDIC έρχεται να απαντήσει σε αυτή την πρόκληση, συγκροτώντας έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό ανάπτυξης ανοικτών, διαλειτουργικών και βιώσιμων ψηφιακών λύσεων, οι οποίες υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και ενισχύουν τη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης.
Η πρωτοβουλία αυτή θεμελιώνει ένα νέο ευρωπαϊκό μοντέλο συνεργασίας στα Ψηφιακά Κοινά (Digital Commons) — δηλαδή στις τεχνολογίες που αναπτύσσονται συλλογικά, με ανοικτό κώδικα, και προάγουν τη διαφάνεια, την επαναχρησιμοποίηση και τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων.
Πεδίο δράσης και βασικές προτεραιότητες
Το DC-EDIC θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη κοινών ευρωπαϊκών υποδομών και υπηρεσιών σε καίριους τομείς, όπως:
- Τεχνητή Νοημοσύνη (AI): με διαφανή, επαληθεύσιμα και ανοικτά μοντέλα.
- Υπολογιστικό νέφος (Cloud): με έμφαση στη χαμηλή κατανάλωση ενέργειας και στη βιωσιμότητα.
- Κυβερνοασφάλεια: για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της προστασίας των δημοσίων υπηρεσιών.
- Γεωπληροφορική και δικτυακές υποδομές: για τη συλλογή, ανάλυση και διαχείριση δεδομένων.
- Συνεργατικές πλατφόρμες και δημόσια δίκτυα επικοινωνίας: για την προώθηση της διαλειτουργικότητας και της συνεργασίας μεταξύ διοικήσεων.
Κάθε λογισμικό που θα αναπτύσσεται στο πλαίσιο του DC-EDIC θα διατίθεται με άδειες ελεύθερου και ανοικτού λογισμικού (FOSS), διασφαλίζοντας τη μέγιστη διαφάνεια, τη δυνατότητα ελέγχου και την επαναχρησιμοποίηση. Οι διαδικασίες προμηθειών θα διέπονται από αρχές ίσης μεταχείρισης και μη διάκρισης, ενώ οι πολιτικές διαχείρισης δεδομένων θα συμμορφώνονται πλήρως με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR).
Διακυβέρνηση και διαφάνεια
Η λειτουργία του DC-EDIC βασίζεται σε ένα σαφές και διαφανές μοντέλο διακυβέρνησης, που περιλαμβάνει:
- Συνέλευση Μελών: υπεύθυνη για τη στρατηγική κατεύθυνση και τη λήψη βασικών αποφάσεων.
- Επιτροπή Υλοποίησης: αρμόδια για τον σχεδιασμό και την έναρξη των έργων.
- Ανεξάρτητο Διευθυντή: υπεύθυνο για τον συντονισμό, τη διοίκηση και την καθημερινή λειτουργία.
- Συμβουλευτικό Συμβούλιο: με εκπροσώπους πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και κοινωνικών φορέων, που παρέχει στρατηγικές κατευθύνσεις και επιστημονική υποστήριξη.
Η πρόσβαση στις υποδομές του DC-EDIC θα είναι ανοικτή και χωρίς αποκλεισμούς, ενώ οι χρήστες θα μπορούν να αξιοποιούν υπηρεσίες δοκιμών, τεχνικής υποστήριξης και κατάρτισης μέσω ενός φυσικού και ψηφιακού One-Stop-Shop και Expertise Hub.
Πανευρωπαϊκά έργα και προγραμματισμένα ορόσημα
Μέχρι το 2027, το DC-EDIC αναμένεται να έχει αναπτύξει:
- Το One-Stop-Shop και Expertise Hub, που θα λειτουργεί ως κεντρικό σημείο πρόσβασης σε χρηματοδότηση, τεχνογνωσία και υποστήριξη έργων.
- Το Digital Commons Forum και την ετήσια έκθεση State of the Digital Commons Report, για την παρακολούθηση της προόδου και την προβολή καλών πρακτικών.
- Το European Digital Commons Award, που θα επιβραβεύει έργα ανοικτής τεχνολογίας με σημαντικό κοινωνικό και καινοτομικό αντίκτυπο.
Στο πλαίσιο αυτό, η Γαλλία και η Γερμανία θα συντονίσουν τη διαμόρφωση τεχνικών και θεσμικών προτύπων, η Ιταλία θα εστιάσει στη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ενώ η Ολλανδία θα προωθήσει τη διαλειτουργικότητα και τη χρήση ανοιχτών δεδομένων. Η επίσημη έναρξη του DC-EDIC έχει προγραμματιστεί για τις 11 Δεκεμβρίου 2025 στη Χάγη.
Η Ελλάδα και η προοπτική συμμετοχής της
Η πιθανή συμμετοχή της Ελλάδας στο DC-EDIC αποτελεί στρατηγική επιλογή εθνικής σημασίας, καθώς ενισχύει τη θέση της χώρας στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ψηφιακής ανεξαρτησίας.
Η ΕΕΛΛΑΚ, αξιοποιώντας τη συνεργασία της με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος διασύνδεσης μεταξύ της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος των Ψηφιακών Κοινών, συμβάλλοντας ενεργά σε:
- Συντονισμό πιλοτικών έργων ανοικτού λογισμικού και δεδομένων.
- Μεταφορά τεχνογνωσίας προς δημόσιους φορείς και οργανισμούς.
- Εκπαίδευση και επιμόρφωση στελεχών σε θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης και ασφάλειας.
- Δημιουργία ελληνικού Digital Commons Hub, συνδεδεμένου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα, για την υποστήριξη συνεργασίας, καινοτομίας και διάχυσης γνώσης.
Το Digital Commons EDIC και η ευρωπαϊκή ψηφιακή πολιτική
Το Digital Commons EDIC δεν αποτελεί απλώς τεχνική πρωτοβουλία, αλλά πολιτική πράξη ευρωπαϊκής κυριαρχίας και δημοκρατίας. Συμβολίζει την ικανότητα της Ευρώπης να σχεδιάζει, να αναπτύσσει και να διαχειρίζεται τις δικές της κρίσιμες ψηφιακές υποδομές, βασισμένες στη διαφάνεια, την ανοιχτότητα και τον δημόσιο έλεγχο.
Με την έναρξή του, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ευρωπαϊκή ψηφιακή πολιτική: μια εποχή όπου η τεχνολογία υπηρετεί τη δημοκρατία, προάγει την καινοτομία και ενισχύει το συλλογικό συμφέρον. Παράλληλα, χώρες όπως η Ελλάδα έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν ενεργά στη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου, ανεξάρτητου και βιώσιμου ευρωπαϊκού ψηφιακού οικοσυστήματος.
Μάθετε περισσότερα: https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/edic