Η Υπηρεσία Ψηφιακών Λύσεων του Κράτους (VSSA) της Λιθουανίας ανακοίνωσε, τον Μάρτιο, την επίσημη έναρξη της υλοποίησης του Συστήματος Τεχνικής Υποστήριξης της αρχής «Μόνο Μία Φορά» (Once-Only Technical System – OOTS), ανοίγοντας τον δρόμο για την απλούστευση και την ψηφιοποίηση των διασυνοριακών διοικητικών διαδικασιών. Πρόκειται για κρίσιμη υποδομή της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας Single Digital Gateway, η οποία στοχεύει να διευκολύνει πολίτες και επιχειρήσεις στην πρόσβασή τους σε δημόσιες υπηρεσίες άλλων κρατών-μελών, χωρίς επαναλαμβανόμενες γραφειοκρατικές απαιτήσεις.
Τι είναι το OOTS
Το OOTS αποτελεί τον βασικό τεχνικό μηχανισμό του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1724 για την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη. Η λειτουργία του στηρίζεται στην ανταλλαγή επίσημων εγγράφων και δεδομένων μεταξύ αρμόδιων δημόσιων φορέων διαφορετικών κρατών-μελών της ΕΕ, βάσει της αρχής «μόνο μία φορά». Σύμφωνα με την Εκτελεστική Πράξη 2022/1463, η αρχιτεκτονική του OOTS θα στηρίζεται — όπου είναι τεχνικά εφικτό — σε επαναχρησιμοποιήσιμες και τεχνολογικά ουδέτερες λύσεις, ενώ το λογισμικό του θα διατίθεται με ανοικτή άδεια χρήσης μέσω της πλατφόρμας code.europa.eu, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και δυνατότητα ευρείας υιοθέτησης.
Η εφαρμογή του OOTS καλύπτει συνολικά 21 διοικητικές διαδικασίες που αφορούν γεγονότα της ζωής και της επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως η γέννηση, η διαμονή, οι σπουδές, η εργασία, η μετακίνηση, η συνταξιοδότηση και η ίδρυση ή διαχείριση επιχειρήσεων. Οι πολίτες θα μπορούν να ολοκληρώνουν πλήρως διαδικτυακά τις αιτήσεις τους, να υποβάλλουν δικαιολογητικά και να τις υπογράφουν ψηφιακά, χωρίς να απαιτείται φυσική συλλογή, μετάφραση ή επικύρωση εγγράφων.
Η Λιθουανία ξεκινά από την εκπαίδευση και τη διαμονή
Η Λιθουανία στοχεύει να θέσει το σύστημα σε πλήρη λειτουργία την άνοιξη του 2026, με τις πρώτες εφαρμογές να εστιάζουν στους τομείς της εκπαίδευσης και της διαμονής. Συγκεκριμένα:
- Από τον Απρίλιο του 2025, η διαδικασία γενικής εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω της πλατφόρμας LAMA BPO έχει ενσωματωθεί στο OOTS. Αυτό σημαίνει ότι πολίτες άλλων κρατών-μελών που επιθυμούν να σπουδάσουν στη Λιθουανία δεν θα χρειάζεται πλέον να υποβάλλουν αποδεικτικά σπουδών με φυσικό τρόπο· τα δεδομένα τους θα διαβιβάζονται αυτόματα από τα μητρώα του κράτους προέλευσης στο λιθουανικό σύστημα εισαγωγής.
- Παράλληλα, το Κρατικό Κέντρο Μητρώων έχει ενσωματώσει το μητρώο πληθυσμού στο OOTS, διευκολύνοντας σημαντικά τις διασυνοριακές διαδικασίες που αφορούν την εγγραφή κατοικίας, τις άδειες διαμονής και λοιπά συναφή διοικητικά έγγραφα.
Με αυτές τις πρώτες κινήσεις, η Λιθουανία καθίσταται μία από τις πρώτες χώρες της ΕΕ που είναι τεχνικά έτοιμες να περάσουν στο επόμενο στάδιο υλοποίησης του OOTS: την πραγματοποίηση των πρώτων «ζωντανών» συναλλαγών, με ανταλλαγή εγγράφων και δεδομένων με άλλο κράτος-μέλος — ένα κομβικό ορόσημο στον επιταχυνόμενο ρυθμό υλοποίησης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
Ένα σημαντικό βήμα προς μια ενιαία ψηφιακή Ευρώπη
Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο της διαλειτουργικότητας και των ανοικτών τεχνικών προτύπων στην παροχή σύγχρονων και αποτελεσματικών δημόσιων υπηρεσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εμπειρία της Λιθουανίας μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα και για άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, που επενδύουν στρατηγικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης και στη συμμετοχή σε ευρωπαϊκές υποδομές υψηλής προστιθέμενης αξίας.
