Η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δημόσιων διοικήσεων. Η ανάγκη για συνδεδεμένες, ασφαλείς και φιλικές προς τον πολίτη υπηρεσίες, οι οποίες μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους εντός και εκτός εθνικών συνόρων, καθιστά τον Κανονισμό για τη Διαλειτουργική Ευρώπη (Interoperable Europe Act) θεμέλιο λίθο της νέας ευρωπαϊκής ψηφιακής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, το έργο INVEST υποστηρίζει τη χάραξη ενός οδικού χάρτη υποστήριξης του Κανονισμού, μέσα από διαβουλεύσεις και ανταλλαγή τεχνογνωσίας με τα κράτη-μέλη.
Μία από τις καλές πρακτικές που αναδείχθηκαν στη σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων του INVEST είναι το Mosaico, η εθνική πλατφόρμα της Πορτογαλίας για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών.
Mosaico: Ενιαίο πλαίσιο για τον ψηφιακό σχεδιασμό
Το Mosaico, που αναπτύχθηκε από την Υπηρεσία Διοικητικού Εκσυγχρονισμού της Πορτογαλίας (AMA), λειτουργεί ως ένα συνεκτικό και εξελισσόμενο πλαίσιο κανόνων, προτύπων και τεχνικών εργαλείων. Σκοπός του είναι να υποστηρίξει όλους τους δημόσιους φορείς στον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών τους, με γνώμονα την ευθυγράμμιση με το πρότυπο gov.pt.
Το Mosaico δεν επιβάλλεται ως νομική υποχρέωση, αλλά λειτουργεί ως αρθρωτή και προσβάσιμη πλατφόρμα υποστήριξης, καλύπτοντας όλα τα στάδια του κύκλου ζωής μιας υπηρεσίας – από τη σύλληψη και τον σχεδιασμό, έως την υλοποίηση και αξιολόγηση.
Διαλειτουργικότητα εκ σχεδιασμού
Η πλατφόρμα ενσωματώνει τη διαλειτουργικότητα ως βασική αρχή εξ αρχής. Από τις έντεκα θεμελιώδεις αρχές της, δύο ξεχωρίζουν για τη συνεισφορά τους στους στόχους της Interoperable Europe:
- Ασφάλεια και Ιδιωτικότητα: Η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η εμπιστοσύνη στον ψηφιακό δημόσιο τομέα τίθενται ως απαράβατες προϋποθέσεις.
- Διαλειτουργικότητα: Ενθαρρύνεται η υιοθέτηση τεχνολογιών και προτύπων που διασφαλίζουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ συστημάτων, αποφεύγοντας την επαναληψιμότητα.
Μέσω της τεχνικής ενότητας για την Αρχιτεκτονική Επιχειρησιακών Συστημάτων, το Mosaico προσφέρει οδηγίες για την ευθυγράμμιση των πληροφοριακών συστημάτων με κοινά μοντέλα και μοτίβα υπηρεσιών. Επιπλέον, υποστηρίζει την εφαρμογή κανονιστικών απαιτήσεων της ΕΕ, όπως του Κανονισμού για την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη (SDGR).
Ενίσχυση της υιοθέτησης με ανοιχτά δεδομένα χρήσης
Το ενδιαφέρον για την πλατφόρμα αυξάνεται σταθερά. Το 2024 καταγράφηκαν 20.324 επισκέψεις στον ιστότοπό της (πηγή: Google Analytics). Το Mosaico έχει ήδη δημιουργήσει τις βάσεις για να εξυπηρετήσει:
- 2.354 ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες στην πλατφόρμα ePortugal
- 443 ιστότοπους φορέων του Δημοσίου
- 4.517 δημόσιους φορείς σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
- 748.870 δημόσιους υπαλλήλους
Η πλατφόρμα δεν στοχεύει μόνο στην υιοθέτηση εργαλείων, αλλά και στην καλλιέργεια κουλτούρας κοινής σχεδίασης, βασισμένης σε επαναχρησιμοποιούμενες λύσεις.
Δυνητικό πρότυπο για την Ευρώπη
Η δομή του Mosaico, με καθορισμένα στάδια εφαρμογής, τεχνικές οδηγίες και σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων, υποστηρίζει οργανισμούς κάθε κλίμακας – από τοπικούς δήμους έως κεντρικά υπουργεία. Η αρχιτεκτονική της πλατφόρμας είναι ανοιχτή, με δημόσια διαθέσιμους πόρους, επιτρέποντας την προσαρμογή της σε άλλα εθνικά ή διασυνοριακά περιβάλλοντα.
Με τον τρόπο αυτό, το Mosaico συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων του Interoperable Europe Act, ενισχύοντας τη συγκλίνουσα ανάπτυξη ενός κοινού ευρωπαϊκού ψηφιακού χώρου.
Συμπερασματικά, το Mosaico δεν αποτελεί απλώς μια πλατφόρμα ψηφιακών υπηρεσιών – είναι μια στρατηγική προσέγγιση που εστιάζει στην εμπιστοσύνη, τη σαφήνεια, τη διαλειτουργικότητα και τη συνεργατική εξέλιξη. Σε μια Ευρώπη που θέτει υψηλούς στόχους για ενιαίες, ποιοτικές και φιλικές προς τον πολίτη υπηρεσίες, εθνικές πρωτοβουλίες όπως το Mosaico είναι καθοριστικές. Αποδεικνύουν πώς η πολιτική βούληση, η τεχνολογική αρτιότητα και η θεσμική σαφήνεια μπορούν να συνυπάρξουν, μετατρέποντας την ψηφιακή φιλοδοξία σε απτή πράξη – ένα ψηφιδωτό τη φορά.
