Το IOPA (InteroperabilityAssessmentVocabulary) είναι ένα «λεξικό» που φτιάχτηκε για να βοηθήσει τις δημόσιες υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη να συνεργάζονται πιο εύκολα και με μεγαλύτερη ακρίβεια. Πιο απλά: τις βοηθά να μιλούν την ίδια «ψηφιακή γλώσσα» όταν ανταλλάσσουν πληροφορίες ή όταν ελέγχουν αν τα πληροφοριακά τους συστήματα «συνεργάζονται» σωστά μεταξύ τους.
Γιατί το χρειαζόμαστε;
Μέχρι πρόσφατα, κάθε χώρα και κάθε δημόσια υπηρεσία είχε το δικό της σύστημα καταγραφής – σε Excel, PDF ή βάσεις δεδομένων. Αυτό δυσκόλευε τη συνεργασία, προκαλούσε λάθη και καθυστερήσεις. Το IOPA φέρνει μια κοινή «συνταγή» που λέει:
- Τι πρέπει να ελέγχεται (π.χ. συμμόρφωση με τον GDPR),
- Πώς καταγράφουμε το αποτέλεσμα («περνάει», «δεν περνάει», «με επιφυλάξεις»),
- Ποιος έκανε τον έλεγχο και πότε.
Πριν και μετά το IOPA
Πώς λειτουργεί
Το IOPA οργανώνει τις πληροφορίες σαν ένα «έξυπνο Excel» που μπορούν να καταλάβουν αυτόματα και τα συστήματα άλλων χωρών. Περιλαμβάνει:
- Αξιολόγηση: Τι εξετάστηκε.
- Απαίτηση: Ποιος κανόνας έπρεπε να τηρηθεί.
- Αποτέλεσμα: Πέρασε ή όχι το σύστημα τον έλεγχο;
Ποια εργαλεία το συνοδεύουν
Το IOPA συνοδεύεται από χρήσιμα εργαλεία που διευκολύνουν τον έλεγχο:
- IQAT: Ένα ερωτηματολόγιο που σε < 1 ώρα σου δείχνει πόσο διαλειτουργικό είναι το σύστημά σου.
- CAMSS: Οδηγός επιλογής προτύπων (XML, APIs κ.λπ.).
- Interoperability Test Bed: Δωρεάν online πλατφόρμα για αυτόματο έλεγχο αρχείων.
- SIAG (έτοιμο σύντομα): Κεντρική πλατφόρμα για κοινή πρόσβαση σε αποτελέσματα ελέγχων.
Πού εφαρμόζεται ήδη
- Ηλεκτρονική συνταγογράφηση: Οι ηλεκτρονικές συνταγές που εκδίδονται στην Ελλάδα διαβάζονται αυτόματα σε φαρμακείο της Φινλανδίας. Το IOPA τεκμηριώνει ότι τηρούνται τα ίδια πρότυπα HL7, οι ίδιοι νομικοί κανόνες (GDPR, eHDSI) και ότι τα τεστ απόδοσης «περνούν».
- inGOV έργο: Τέσσερις δήμοι από την Αυστρία, την Κροατία, την Ελλάδα και τη Μάλτα χαρτογράφησαν 40 ψηφιακές υπηρεσίες. Με τη χρήση του IQAT και του IOPA, ο χρόνος που απαιτείτο για την αξιολόγηση της διαλειτουργικότητας μειώθηκε από δύο ημέρες σε μόλις τρεις ώρες.
Και τι μένει δύσκολο;
Αν και το IOPA λύνει πολλά προβλήματα, υπάρχουν ακόμη προκλήσεις:
- Παλιά τεχνολογικά συστήματα χρειάζονται «γέφυρες» για να συνδεθούν.
- Οι διαφορετικοί κανονισμοί (π.χ. GDPR, AI Act) πρέπει να εναρμονιστούν.
- Οι υπάλληλοι χρειάζονται επιμόρφωση σε νέα εργαλεία – κάτι που καλύπτει η Interoperable Europe Academy με δωρεάν μαθήματα.
Το συμπέρασμα
Το IOPA βοηθά τις δημόσιες υπηρεσίες να συνεργάζονται χωρίς σύνορα. Με λιγότερη χαρτούρα, πιο έξυπνους ελέγχους και κοινούς κανόνες, οι πολίτες ωφελούνται άμεσα: λαμβάνουν πιο γρήγορα τις υπηρεσίες που χρειάζονται – και μάλιστα σωστά.
