Η δημιουργία βιώσιμων, προσβάσιμων και διαλειτουργικών δημόσιων υπηρεσιών δεν μπορεί να επιτευχθεί αποσπασματικά. Αντιθέτως, απαιτείται συνεργασία σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης – εθνικό, ευρωπαϊκό και διακρατικό. Το έργο INVEST αναδεικνύει τη σημασία των συνεργειών, εντοπίζοντας πώς διαφορετικές πρωτοβουλίες και πολιτικές μπορούν να λειτουργούν συμπληρωματικά, ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα και τη διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων στον δημόσιο τομέα.
Συστηματική αποτύπωση του τοπίου
Στο πλαίσιο του INVEST πραγματοποιήθηκε δομημένη καταγραφή και ανάλυση ευρωπαϊκών και εθνικών πρωτοβουλιών που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης και τη διαλειτουργικότητα. Στόχος ήταν η χαρτογράφηση σημείων σύγκλισης, ενίσχυσης και αλληλοσυμπλήρωσης. Η ανάλυση βασίστηκε σε πέντε διαδοχικά βήματα:
Βήμα 1: Θεματική ταξινόμηση
Κάθε πρωτοβουλία κατατάχθηκε σε μία ή περισσότερες από τις εξής θεματικές κατηγορίες:
- Ψηφιακός μετασχηματισμός της δημόσιας διοίκησης και των δημόσιων υπηρεσιών
- Διαλειτουργικότητα και διαχείριση δεδομένων
- Εμπιστοσύνη και κυβερνοασφάλεια
- Καινοτόμος χρήση τεχνολογίας
Βήμα 2: Γεωγραφική εμβέλεια
Οι πρωτοβουλίες ταξινομήθηκαν με βάση το γεωγραφικό τους πεδίο εφαρμογής:
- Εθνικές
- Ευρωπαϊκές
- Διακρατικές (δύο έως πέντε χώρες)
Βήμα 3: Επίπεδο ωριμότητας
Καθορίστηκαν πέντε επίπεδα ωριμότητας:
- Αρχικό – Αδόμητο, αντιδραστικό και μη προβλέψιμο
- Αναδυόμενο – Βασικές δομές και αρχές
- Καθιερωμένο – Τυποποιημένες διαδικασίες και σαφής διακυβέρνηση
- Προηγμένο – Λήψη αποφάσεων βάσει δεδομένων, απόδοση και δυνατότητα κλιμάκωσης
- Ηγετικό – Συνεχής καινοτομία και πρότυπα αριστείας
Βήμα 4: Σύνδεσημετο Interoperable Europe Act
Κάθε πρωτοβουλία χαρτογραφήθηκε σε σχέση με τα τέσσερα βασικά στοιχεία του Κανονισμού για τη Διαλειτουργικότητα στην Ευρώπη (Interoperable Europe Act):
- Διακυβέρνηση – Πολυεπίπεδο σχήμα συντονισμού για τον καθορισμό της ατζέντας και του οικοσυστήματος διαλειτουργικών λύσεων, με τη συμβολή του Interoperable Europe Council και την υποστήριξη της Interoperable Europe Community
- Αξιολόγηση διαλειτουργικότητας – Υποχρεωτική εξέταση των πτυχών διαλειτουργικότητας-by-design, ιδίως για τις διασυνοριακές ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες
- Κοινή χρήση λύσεων – Μέσω του Interoperability Europe Portal, ως κεντρικό σημείο ανταλλαγής αξιόπιστων και επαναχρησιμοποιήσιμων λύσεων
- Καινοτομία και υποστήριξη πολιτικής – Ρυθμιστικά sandboxes, δράσεις GovTech, κατάρτιση και υποστήριξη εφαρμογής πολιτικών
Βήμα 5: Αναγνώριση συνεργειών
Οι συνέργειες που εντοπίστηκαν ομαδοποιήθηκαν σε τέσσερις διασυνδεδεμένες διαστάσεις:
- Αποδοτικότητα πόρων
Η αξιοποίηση υπαρχόντων λεξιλογίων, σημείων πρόσβασης και νομικών εργαλείων μειώνει τον χρόνο και το κόστος ενσωμάτωσης για κάθε νέα ψηφιακή υπηρεσία.
- Διαλειτουργικότητα στην πηγή
Η εφαρμογή κοινών μοντέλων δεδομένων και μητρώων από το αρχικό στάδιο εξασφαλίζει σημασιολογική συνοχή, προτού εμφανιστούν εθνικές αποκλίσεις.
- Ταχύτερη διάθεση υπηρεσιών
Ο συγχρονισμός πιλοτικών έργων (όπως τα ψηφιακά πορτοφόλια ταυτότητας και το OOTS) επιταχύνει την παράδοση λειτουργικών υπηρεσιών στους πολίτες.
- Τόνωση της αγοράς και ενίσχυση εμπιστοσύνης
Η ύπαρξη κοινών, σαφών κανόνων (όπως ο Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δεδομένα) προσφέρει στους παρόχους GovTech την αναγκαία σταθερότητα για την ανάπτυξη λύσεων ενιαίας αγοράς. Παράλληλα, τα ενοποιημένα σχήματα ταυτοποίησης και κυβερνοασφάλειας ενισχύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στις διασυνοριακές υπηρεσίες.
Γιατί είναι σημαντικό
Η καταγραφή, σύγκριση και διασύνδεση εθνικών και ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών αναδεικνύει ότι η διαλειτουργικότητα δεν αποτελεί μεμονωμένη προσπάθεια, αλλά είναι αποτέλεσμα πολλών, συντονισμένων ενεργειών. Η αναγνώριση συνεργειών μας επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς διαφορετικές δράσεις λειτουργούν συμπληρωματικά, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και την επεκτασιμότητα των δημόσιων υπηρεσιών – ιδίως σε διασυνοριακό και πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η συνέργεια αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη συνοχή του ψηφιακού μετασχηματισμού, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης, καθώς και για τη διαμόρφωση ενός ψηφιακά κυρίαρχου ευρωπαϊκού χώρου που λειτουργεί προς όφελος όλων των πολιτών.
