Μία νέα έκθεση που πραγματοποιήθηκε από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό OpenForum Europe και την Fraunhofer ISI, ρίχνει φως στις θετικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει το λογισμικό ανοιχτού κώδικα στην ψηφιακή ανεξαρτησία της Ε.Ε.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι ο αντίκτυπος που μπορεί να έχει ο ανοιχτός κώδικας εάν αντιμετωπιστεί ως ένα εργαλείο, που οι χώρες θα αξιοποιούν ώστε να επιτύχουν την ανεξαρτησία τους από το αυξανόμενο μονοπώλιο των γιγάντων της τεχνολογίας που βρίσκονται εκτός των συνόρων τους, μπορεί να είναι τέτοιος που η τεχνολογία να θεωρείται «δημόσιο αγαθό».
Σύμφωνα με την Διευθύνουσα Σύμβουλο του OpenForum Europe, Sachiko Muto, η δημιουργία μιας δημόσιας υπηρεσίας με βάση το λογισμικό ανοιχτού κώδικα, όπως για παράδειγμα η υγειονομική περίθαλψη που ψηφιοποιείται με ταχείς ρυθμούς στην Ευρώπη από μια χούφτα τεχνολογικών γιγάντων, βοηθά στην διατήρηση του ελέγχου της τεχνολογίας και κατά συνέπεια διασφαλίζει ότι όλα εξελίσσονται σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας που υπερασπίζονται τόσο έντονα οι ηγέτες της ΕΕ. Με τον ανοιχτό κώδικα, τον έλεγχο των δημόσιων υπηρεσιών έχουν οι χώρες-χρήστες και όχι οι εξωτερικοί πάροχοι που δύνανται να υπαγορεύουν τους δικούς τους όρους.
Το χαρακτηριστικό αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς σημαίνει ότι ο ανοιχτός κώδικας έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων. Η δημιουργία τεχνολογίας πάνω από τον δημόσια διαθέσιμο πηγαίο κώδικα, δίνει στους χρήστες τον πλήρη έλεγχο της τελικής υπηρεσίας, καθώς δεν υπόκεινται στους όρους και τις προϋποθέσεις ενός ιδιοκτήτη λογισμικού, ο οποίος θα μπορούσε εύκολα να αλλάξει την υποκείμενη τεχνολογία, να αυξήσει τις τιμές ή ακόμη και να αποσύρει εντελώς την υπηρεσία από την αγορά.
Ήδη, μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, περιεργάζονται τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα για τη δημιουργία των βασικών τους ψηφιακών υποδομών. Η Ε.Ε. ξεκίνησε πρόσφατα διαδικασίες για την δημιουργία μιας εγχώριας πλατφόρμας υπολογιστικού νέφους (Gaia-X) για την χρήση της οποίας θα πρέπει όλοι να τηρούν τις ευρωπαϊκές αρχές για την εξασφάλιση της διαφάνειας και της ανοιχτότητας.
Πάντως, όπως υποστηρίζει η Sachiko Muto, ενώ οι τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα υιοθετούνται ευρέως από τον ιδιωτικό τομέα σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ όπου η Google, ή η Microsoft μπορούν να χρηματοδοτήσουν ένα ακμάζον οικοσύστημα, η Ευρώπη υστερεί σοβαρά.
Η νέα έκθεση των Fraunhofer ISI και OpenForum Europe επιβεβαιώνει ότι οι κυβερνήσεις και οι ιδιωτικές εταιρείες που εδρεύουν στην Ε.Ε επένδυσαν περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε λογισμικό ανοιχτού κώδικα το 2018, με αποτέλεσμα το οικονομικό όφελος της Ε.Ε να κυμαίνεται μεταξύ 65 και 95 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Είναι σημαντικό ότι η έκθεση προέβλεψε ότι μια αύξηση 10% των συνεισφορών σε έργα OSS (Open Source Software) θα δημιουργούσε επιπλέον 0,4% έως 0,6% ΑΕΠ και θα οδηγούσε σε επιπλέον 600 νέες τεχνολογικές startups σε όλη την περιοχή.
Ωστόσο, η ευρωπαϊκή θεσμική ικανότητα γύρω από το OSS είναι «δυσανάλογα μικρότερη» από την κλίμακα αξίας που δημιουργεί, σύμφωνα με την έκθεση. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, προσφέρεται μια σειρά συστάσεων δημόσιας πολιτικής που αποσκοπούν να βοηθήσουν στην άνθηση τόσο των τομέων του OSS όσο και του OSH (Open Source Hardware), συμπεριλαμβανομένης της ενεργού συμμετοχής σε μια «μετάβαση προς μεγαλύτερη διαφάνεια στην πολιτική και επενδυτική κουλτούρα της Ε.Ε».
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ένα χρηματοδοτούμενο από την ΕΚ δίκτυο γραφείων προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα (OSPOs) θα βοηθήσει στην ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας και θα επιταχύνει την «κατανάλωση, δημιουργία και εφαρμογή ανοικτών τεχνολογιών».
Η έκθεση συνιστά, τέλος, στην Ε.Ε να αναπτύξει μια «βιομηχανική πολιτική ανοιχτού κώδικα» και να την συμπεριλάβει στα κύρια πλαίσια πολιτικής της, όπως έκανε με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τον νόμο περί τεχνητής νοημοσύνης.
